Als Scrum Master kan het soms lastig zijn om verschillende coachrollen te vervullen. Bijvoorbeeld individuele coaching en het omgaan met gevoeligheden van teamleden. Een handig hulpmiddel hiervoor is het Johari Window. Dit model geeft op een eenvoudige manier inzicht in persoonlijke gevoeligheden en kan helpen om gedrag bespreekbaar te maken. In dit blogartikel leggen we uit wat het Johari Window is, hoe het werkt en hoe je het toepast in de praktijk.
Wat is het Johari Window?
Het Johari Window is een model dat is ontwikkeld door Joseph Luft en Harry Ingham. De naam suggereert bijna een mystieke oorsprong, maar in feite is het een samenvoeging van Joseph en Harry, de voornamen van de heren die dit model gecreëerd hebben.
Het model bestaat uit vier kwadranten die inzicht geven in persoonlijke gevoeligheden:
- De open ruimte: dit zijn zaken die bekend zijn bij zowel de persoon als anderen. Hierover kan worden gecommuniceerd en feedback worden gegeven.
- De blinde vlek: dit zijn zaken die bekend zijn bij anderen, maar niet bij de persoon zelf. Hierdoor kan het lastig zijn om dit bespreekbaar te maken.
- Het verborgen gebied: dit zijn zaken die bewust verborgen worden gehouden voor anderen. Vaak gaat dit over zaken die in de privésfeer liggen.
- Het onbekende gebied: dit zijn zaken die zowel voor de persoon als anderen onbekend zijn en dus een ontdekkingstocht zijn voor iedereen.
Het doel van het Johari Window is om de open ruimte zo groot mogelijk te maken. Hierdoor kan jij je team helpen om persoonlijke gevoeligheden en gedrag bespreekbaar te maken en werken jullie op een vertrouwde manier met elkaar aan een proces van continue verbetering.
Dit is Max, ons Johari venster voorbeeld
Mogen we Max aan je voorstellen? Hij is onderdeel is van een IT-team binnen een grote corporate organisatie. Zijn Scrum Master heeft veel aandacht besteed aan de ontwikkelwens van Max op het gebied van feedback geven. Vervolgens laat Max tijdens een sprintplanning juist dat gedrag zien waarvan hij aangaf moeite te hebben als anderen dit doen. Het team is hier niet van op de hoogte en het moment gaat voorbij. Een gemiste kans.
In dit voorbeeld is het verborgen gebied van Max duidelijk geworden. Door het gebruik van het Johari Window kan zijn Scrum Master dit bespreekbaar maken en kan er gewerkt worden aan de ontwikkeling van Max en het team.
Met het Johari Window de open ruimte vergroten
Het Johari Window kan op verschillende manieren worden toegepast in de praktijk om de open ruimte te vergroten. Denk daarbij aan feedback geven en ontvangen, maar ook het creëren van een veilige en vertrouwde (team)omgeving is een belangrijke toepassing. Benieuwd hoe dat werkt? We nemen beide graag met je door.
Met Johari Window feedback geven en ontvangen
Terug naar Max, want dit is de kans om zijn hele team te betrekken! Zijn Scrum Master organiseerde een oefening waarbij de teamleden feedback geven en ontvangen over persoonlijke gevoeligheden en gedrag. In de praktijk van het Johari venster biedt een vragenlijst houvast en structuur. Voor Max’ team zag dat er als volgt uit:
- Iedereen in het team vulde een vragenlijst in waarin ze aangeven welke eigenschappen of gedragingen ze van zichzelf vinden dat anderen waarschijnlijk niet van hen kennen. Dit was het verborgen gebied.
- Vervolgens vulden de teamleden ook in welke eigenschappen of gedragingen ze zagen bij teamleden, waarvan ze denken dat hun teamgenoten zich niet bewust zijn. Dit was de blinde vlek.
- Daarna bespraken ze beide onderdelen met het hele team. In de feedbacksessie gaf iedereen om de beurt feedback op wat ze hebben geleerd van de vragenlijsten. Hierdoor werd de open ruimte vergroot.
- Tot slot besprak het team gezamenlijk hoe ze de nieuwe inzichten wilden gebruiken om hun werk beter te doen en elkaar beter te begrijpen.
Met een dergelijke oefening help je iedereen in het team zich bewust te worden van hun eigen blinde vlek en verborgen gebied, en kunnen ze werken aan het vergroten van de open ruimte. Met als gevolg betere communicatie, meer begrip en betere samenwerking op team- en individueel niveau.
Een veilige omgeving creëren met het Johari venster
Deze ligt eigenlijk in het verlengde van de feedbackoefening zoals hierboven beschreven, want door een dergelijke oefening te doen borgen jullie een veilige en vertrouwde (team) omgeving.
Belangrijk is om je er bewust van te zijn dat je het Johari Window op zowel persoonlijk niveau als teamniveau kunt inzetten en dat daar een wisselwerking in zit. Want persoonlijke groei en ontwikkeling helpt teamleden om meer open te staan voor feedback en zich zo meer betrokken te voelen bij het team. En door teamontwikkeling leer je meer begrip op te brengen voor elkaar door beter te communiceren, wat weer helpt met persoonlijke ontwikkeling.
Het Johari venster kun je inzetten om de huidige gang van zaken te verbeteren, maar ook om conflicten op te lossen. Juist doordat de open ruimte groter wordt en alles op tafel komt te liggen, kan je team op een constructieve manier met elkaar het gesprek aan gaan. Denk maar aan Max, die inmiddels met zijn team het gesprek over (on)gewenst gedrag over feedback heeft gevoerd. Daarbij gaf zijn collega Sabine aan dat zij zich niet gewaardeerd voelt door de hoeveelheid teamfeedback die zij ontving. Doordat Max, Sabine en hun teamleden samen de verborgen ruimtes en blinde vlekken hebben verkend en besproken, hebben ze ook als team kunnen samenwerken aan een oplossing die voor hen allemaal acceptabel is.
Elke dag een beetje beter
Het Johari Window is dus een handig hulpmiddel voor Scrum Masters en Team Coaches om persoonlijke gevoeligheden en gedrag bespreekbaar te maken en te werken aan de ontwikkeling van individuen en het team. Door gebruik te maken van het Johari Window maken jullie de open ruimte zo groot mogelijk en werken jullie op een vertrouwde manier met elkaar worden gewerkt aan een proces van continue verbetering.
Meer lezen over teamdynamiek? Of zoek je manieren om je team verder in kaart te brengen? Download het Team Canvas Template helemaal gratis.
